ప్రపంచ ఆదివాసీ భాషల అంతర్జాతీయ దశాబ్దం (2022

ప్రపంచవ్యాప్తంగా చాలా మంది ఆదివాసీ ప్రజలు తమ పూర్వీకుల భాషలను తరువాతి తరానికి అందించడం మానేశారు మరియు బదులుగా ఆ దేశపు సంస్కృతిలోనీ భాషలను వారి పెంపకంలో భాగంగా మెజారిటీ భాషను స్వీకరించారు. ఉదాహరణ, ఆంధ్ర ప్రదేశ్లో ఉన్న గిరిజన తెగలు వారి వారసత్వ సంస్కృతి భాషలను వదిలి తెలుగు భాష జీవిత భాగంలో అలవర్చు కొన్నారు, ఇంకా, అనేక ఆదివాసీ భాషలు భాషాహత్యకు (భాషా హత్య) లోబడి ఉన్నాయి.

ప్రకృతి వైపరీత్యాలు లేదా మారణహోమం ద్వారా మొత్తం వక్త సంఘాలు సామూహికంగా అంతరించి పోవడం, భాషా వ్యాప్తి చెందని వృద్ధాప్య సమాజాలు మరియు భాషలను నిర్మూలించడానికి చురుకుగా ప్రయత్నిస్తున్న అణచివేత భాషా ప్రణాళిక విధానాలతో సహా వివిధ కారణాల వల్ల ఆదివాసీ భాషలు కనుమరుగవుతున్నాయి. ఉదాహరణ, ఉత్తర అమెరికాలో 1600 సంత్సరం నుంచి కనీసం 52 ఆదివాసీల స్థానిక అమెరికన్ భాషలు కనుమరుగయ్యాయి. నేడు ప్రపంచంలో 7,000 కంటే ఎక్కువ భాషలు ఉనికిలో ఉండవచ్చు, అయినప్పటికీ వాటిలో చాలా వరకు నమోదు చేయబడలేదు, ఎందుకంటే అవి ప్రపంచంలోని మారుమూల గిరిజన ప్రాంతాల్లోని గిరిజన తెగలకు చెందినవి లేదా సులభంగా అందుబాటులో లేవు. ఈ రోజు ప్రపంచంలో 6,809 జీవన భాషలు ఉన్నాయని అంచనా వేయబడింది, 90% భాషలు 100,000 జనాభా కంటే తక్కువ మాట్లాడేవారు ఉన్నారు, అంటే దాదాపు 6,100 భాషలు అంతరించి పోయే ప్రమాదాన్ని ఎదుర్కుంటున్నాయి. కొన్ని భాషలు కనుమరుగవడానికి చాలా దగ్గరగా ఉన్నాయి.

నలభై ఆరు భాషలు కేవలం స్థానిక మాట్లాడేవారిని కలిగి ఉండగా, 357 భాషలలో 50 కంటే తక్కువ మాట్లాడేవారు ఉన్నారు. చాలా సాధారణమైన వాటి కంటే అరుదైన భాషలు క్షీణతకు రుజువును చూపించే అవకాశం ఉంది. నేడు మాట్లాడే భాషల్లో కనీసం 50 శాతం 2100 నాటికి అంతరించి పోతాయి లేదా తీవ్రంగా ప్రమాదంలో పడే అంచనాలు సూచిస్తున్నాయి. ఈ శతాబ్దం చివరి నాటికి 90-95 శాతం భాషలు అంతరించిపోయే ప్రమాదంలో ఉన్నాయి. ఈ శతాబ్దపు చివరినాటికి 7000 భాషల్లో 300-600 మౌఖిక భాషలు మాత్రమే మిగిలి ఉండవచ్చు అన్నది వాదన.

ఒక ఉదాహరణ గమనించినట్లైతే, ఉత్తర అమెరికాలో ఓక్లహోమా అభివృద్ధి చెంది, ప్రపంచంలోని భాషా నష్టం యొక్క ఉదాహరణ నేపథ్యాన్ని అందిస్తుంది. ఇది అమెరికాలో అత్యధిక ఆదివాసీ భాషల సాంద్రతను కలిగి ప్రాంతం. ఈ ప్రాంతంలో మొదట మాట్లాడే ఆదివాసీ భాషలు, అలాగే ఇతర ప్రాంతాల నుండి ఆదివాసీ అమెరికన్ తెగల వారు బలవంతంగా రిజర్వేషన్‌లకు తరలించబడ్డారు. అమెరికా ప్రభుత్వం 19వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో యుచిని టేనస్సీ నుండి ఓక్లహోమాకు తరలించబడ్డారు. 20వ శతాబ్దం ప్రారంభం వరకు, చాలా మంది యుచి తెగ సభ్యులు యుచిని భాషను అనర్గళంగా మాట్లాడేవారు. అప్పుడు, అక్కడ ప్రభుత్వ బోర్డింగ్ పాఠశాలలు వారి స్వంత భాషలో మాట్లాడటం విన్న అమెరికన్ ఆదివాసీ విద్యార్థులను తీవ్రంగా శిక్షించడంతోపాటుగా కొట్టడం చేశారు. వారిని పాడటం కోసం మరియు ఇతర శిక్షలను నివారించడానికి, యుచి తెగల పిల్లలు ఆంగ్లానికి అనుకూలంగా వారి స్థానిక భాషలను విడిచిపెట్టారు. ఈ పరిస్థితి ఓక్లహోమాకే మాత్రమే పరిమితం కాలేదు, వాయువ్య పసిఫిక్ ప్రాంతం నుండి బ్రిటిష్ కొలంబియా వరకు స్థానిక గిరిజన భాషలను మాట్లాడేవారు లేకుండా పోయారు.

స్థానిక అమెరికన్ల ద్వారా అక్కడ ఉన్నటువంటి గిరిజన తెగలు ప్రభుత్వ పాఠశాలకు మరియు రిజర్వేషన్‌లలోకి బలవంతంగా నెట్టివేయ్యబడ్డారు, వారు నాగరికత గా మారకపోతే, వారు కూడా చెడుగా ప్రవర్తించే అవకాశం ఉందనీ, వారు క్రైస్తవ చర్చిలకు వెళ్లి బలవంతంగా ఆంగ్లంలో మాట్లాడవలసి వచ్చింది. వారు తదనుగుణంగా తమ గిరిజన మత విశ్వాసాలను, సంస్కృతి మరియు భాషలను వదులుకోవలసి వచ్చింది. ఇప్పుడు, స్థానిక ఆదివాసీ అమెరికన్లు తమ కోల్పోయిన వారసత్వాన్ని తిరిగి పొందేందుకు ప్రయత్నిస్తున్నారు. ఆదివాసీ మాతృభాషను భవిష్యత్తులో ఉపయోగించాలనే కోరికను సూచిస్తున్నారు. ఈ పరిణామాలుతో ఆదివాసీల భాషలకు రాజ్యాంగబద్ధమైన మరియు చట్టపరమైన గుర్తింపు, భాషల సంరక్షణ మరియు పునరుజ్జీవనం కొరకు తగిన నిధులు, మద్దతు ఇవ్వడం ద్వారా భాషలను కాపాడుకోవచ్చును అని ఐక్యరాజ్య సమితి ఆదివాసీల ఫోరమ్ పిలుపునిచ్చింది. స్థానిక ఆదివాసీల భాషలను రక్షించడం, ఉద్దేశపూర్వకంగా స్థానిక భాషలను నాశనం చేయడంపై జవాబుదారీతనం మరియు ప్రామాణిక కార్యకలాపాలలో స్థానిక ఆదివాసీ ప్రజలను భాగస్వామ్యం చెయ్యటం, యునైటెడ్ నేషన్స్ ఎడ్యుకేషనల్ సైంటిఫిక్ అండ్ కల్చరల్ ఆర్గనైజేషన్ (యునెస్కో) యొక్క చట్టపరమైన సాధనాలకు సంబంధించిన విధాన అభివృద్ధి మరియు అమలు కోసం అనేక సమావేశాలు ఏర్పాట్లు చెయ్యాబడ్డాయి.

ఐక్యరాజ్య సమితి ఆదివాసీల వారసత్వం, శాశ్వత ఫోరమ్ యొక్క సిఫార్సుల ఆధారంగా, ఐక్యరాజ్య సమితి ఆర్థిక వ్యవహారాల విభాగం స్థానిక భాషల పరిస్థితిని పరిగణనలోకి తీసుకోవడానికి 2008 మరియు 2016లో రెండు అంతర్జాతీయ నిపుణుల సమూహ సమావేశాలను నిర్వహించింది. అంతర్జాతీయ ఐక్యరాజ్య సమితి జనరల్ అసెంబ్లీ 1 జనవరి 2019 నుండి ప్రారంభమయ్యే సంవత్సరాన్ని అంతర్జాతీయ ఆదివాసీల భాషల సంవత్సరంగా ప్రకటించింది. ఆదివాసీ భాషల వారి దుర్బలత్వాన్ని గుర్తించి, ఐక్యరాజ్యసమితి 2019ని అంతర్జాతీయ ఆదివాసీ భాషల సంవత్సరంగా ప్రకటించింది, అదేవిధంగా ఆదివాసీ భాషల యొక్క క్లిష్టమైన నష్టాన్ని మరియు వారి భాషలను సంరక్షించడం, పునరుజ్జీవింపజేయడం మరియు ప్రోత్సహించడం తక్షణావసరం గుర్తించింది .

ఆదివాసీల భాషల అంతర్జాతీయ దశాబ్దం (2022 – 2032)

ఆదివాసీ భాషల పునరుద్ధరణకు, సభ్య దేశాలు మరియు ఐక్యరాజ్యసమితి వ్యవస్థ నిరంతర కృషి అవసరమని దృష్టిలో ఉంచుకుని, ఆదివాసీల భాష సమస్యలపై ఐక్యరాజ్య సమితి ఆదివాసీల శాశ్వత ఫోరమ్ 2019లో ఆదివాసీ భాషలపై అంతర్జాతీయ దశాబ్దాన్ని ప్రకటించాలని జనరల్ అసెంబ్లీ సిఫార్సు చేసింది. ఆదివాసీల భాషల సంరక్షణ, పునరుజ్జీవనం మరియు ప్రచారం కోసం - స్థిరమైన మార్పులను సృష్టించేందుకు అంతర్జాతీయ దశాబ్దం ఒక ప్రత్యేక అవకాశాన్ని కల్పిస్తుందని శాశ్వత ఫోరమ్ విశ్వసిస్తుంది. అంతర్జాతీయ దశాబ్దం కోసం గ్లోబల్ టాస్క్ ఫోర్స్ ఏర్పాటును పర్మినెంట్ ఫోరమ్ స్వాగతించింది. గ్లోబల్ టాస్క్ ఫోర్స్ దశాబ్దానికి సంబంధించిన గ్లోబల్ యాక్షన్ ప్లాన్‌పై ఏర్పాటు చేసిన లక్ష్యాలను సాధించే దిశగా పురోగతిని సిద్ధం చేయడం, ప్రణాళిక చేయడం, అమలు చేయడం మరియు పర్యవేక్షించడంలో వ్యూహాత్మక దిశను మరియు పర్యవేక్షణను అందిస్తుంది. అంతర్జాతీయ దశాబ్దాన్ని విజయవంతంగా సాధించడానికి, ఆదివాసీ ప్రజలు, రాష్ట్రాలు, ఐక్యరాజ్య సమితి వ్యవస్థ మరియు ఇతర సంబంధిత వాటాదారుల ప్రపంచం అంతా కలిసి పనిచేయ్యడం చాలా ముఖ్యమైనదని ఫోరమ్ విశ్వసిస్తుంది.

ఆదివాసీల హక్కులు మరియు భాషల పరిరక్షణ

నేడు ప్రపంచంలో 7000 భాషలు మాట్లాడుతున్నారని ఎథ్నోలాగ్ పేర్కొంది. వీటిలో మూడింట ఒక వంతు అంతరించిపోతున్నాయి, 1000 కంటే తక్కువ మాట్లాడేవారు మిగిలి ఉన్నారు. ప్రపంచ జనాభాలో సగానికి పైగా ప్రజలు 23 భాషలు మాత్రమే మాట్లాడుతున్నారు.

యునెస్కో ప్రకారం, గత శతాబ్దంలో దాదాపు 600 భాషలు కనుమరుగయ్యాయి మరియు ప్రతి రెండు వారాలకు ఒక భాష చొప్పున అవి అదృశ్యమవుతూనే ఉన్నాయి. ప్రస్తుత పోకడలు కొనసాగితే ఈ శతాబ్దం ముగిసేలోపు ప్రపంచంలోని 90 శాతం భాషలు కనుమరుగయ్యే అవకాశం ఉంది.

ఆదివాసీల భాషల యొక్క క్లిష్టమైన నష్టం మరియు ఆదివాసీల భాషలను సంరక్షించడం, పునరుజ్జీవింపజేయడం మరియు ప్రోత్సహించడం. అదేవిధంగా జాతీయ మరియు అంతర్జాతీయ స్థాయిలో తదుపరి తక్షణ చర్యలు తీసుకోవాల్సిన తక్షణ అవసరంపై దృష్టిని ఆకర్షించడం లక్ష్యం. అంతరించిపోతున్న భాషల గురించి, ప్రత్యేకించి, దేశీయ భాషల గురించి తీవ్ర ఆందోళన వ్యక్తం చేసింది మరియు నిరంతర ప్రయత్నాలు ఉన్నప్పటికీ, అంతరించిపోతున్న భాషలను సంరక్షించడం, ప్రోత్సహించడం మరియు పునరుజ్జీవింపజేయడం తక్షణావసరం. ఐక్యరాజ్య సమితి తీర్మానంలో, జాతీయ, ప్రాంతీయ మరియు అంతర్జాతీయ స్థాయిలలో అభివృద్ధి విధానాలు మరియు కార్యక్రమాలలో స్థానిక ఆదివాసీ ప్రజల హక్కులను ప్రోత్సహించడం మరియు రక్షించడం ప్రధాన స్రవంతిలో ఐక్యరాజ్య సమితి యొక్క సభ్య దేశాల నిబద్ధతను బలోపేతం చేయవలసిన అవసరాన్ని ఐక్యరాజ్య సమితి నొక్కి చెప్పింది.

ఇక! భారతదేశం మరియు రాష్ట్రాలు అంతరించిపోతున్న ఆదివాసీ భాషలను సంరక్షించడం, ప్రోత్సహించడం మరియు పునరుజ్జీవింపజేయడం తక్షణావసరం, అధిక మొత్తంలో నిధులు కేటాయించాలి, ఆదివాసీ భాష రిసెర్చ్ మరియు డెవలప్మెంట్ కేంద్రాలు ఏర్పాట్లు చెయ్యాలి, కేంద్ర మరియు రాష్ట్రాలలో ఆదివాసీ భాష కమిషన్స్ ఏర్పాటుకు తక్షణ చర్యలు తీసుకోవాల్సిన అవసరం ఎంతైనా ఉంది.

మీ గేదెల రవి M.Sc, M.Tech (IITG), (PhD IITG)

అసిస్టెంట్ ప్రొఫెసర్ & హెడ్ ఆఫ్ డిపార్ట్మెంట్

నేషనల్ సోషల్ సర్విస్ ప్రోగ్రామం ఆఫీసర్

మన్యప్రగతి ఛైర్మన్.